Te HIV me te AIDS
Ko te tikanga o te HIV ko te huaketo ārai-kore. He huaketo te HIV ka tūkino i ngā pūtau i tō pūnaha awhikiri, ā, ka whakaruhi i tana āhei ki te kakari i ngā pokenga me ngā mate o ia rā.
This content is available in other languages:
Mō te HIV me te AIDS
Ko tā te huaketo HIV he whakapoke, he tūkino hoki i ngā pūtau CD4, otirā he wāhanga hirahira ērā o tō pūnaha awhikiri. Ki te nui nga pūtau CD4 ka tūkinohia, kāore e kaha tō tinana ki te kakari i ētahi momo ngārara e hua ai ngā pokenga me te māuiui.
Ko te tikanga o te AIDS ko te mate ārai-kore. Ko te wā tēnei kua whakakinotia te pūnaha awhikiri o te tangata i te huaketo HIV. Ka hua ake ngā pokenga me ngā māuiuitanga i roto i te tangata e pāngia ana e te AIDS, otirā he mōrearea nui ki tōna oranga.
Te tuku i te HIV
Ka taea te tuku i te HIV i roto i ngā wē o te tinana pēnei i:
- te toto
- te waitātea
- ngā wē o te tōngātiko me te tara
- te waiū.
Kāore i nui te huaketo i roto i te huare, te tōtā me te mimi ki te whakapoke i tētahi atu. Kāore te HIV e rere mā te kihikihi, te whāwhā rānei i te tangata HIV.
Mēnā kei te kai rongoā te tangata pānga ki te HIV, ā, kua neke atu i te 6 marama kāore i kitea te kawenga huaketo, kāti kāore he mōrearea o te tuku i te HIV mā te ai. Ko te tikanga o te korenga o te kawenga huaketo, nā te rongoā kua heke te kaha o te huaketo ki te kōeke iti rawa, kāore e kitea atu e ngā whakamātautau toto.
Te tauārai i te HIV
Ka taea te ārai atu i te HIV mā te whakamahi pūkoro ure i te wā o te ai.
Ko te HIV Pre-Exposure Prophylaxis (PrEP) he rongoā ka kainga hei ārai i te HIV. E wātea ana te PrEP i tō tākuta me ngā whare haumanu taihemahema. Me kōrero ki tō kaiwhakarato hauora mō tēnei ki te whakaaro koe he whaihua tēnei mōu.
Ko te HIV Pre-Exposure Prophylaxis (PrEP) he rongoā ka kainga i muri i tō tūpono whakaraeraetanga, hei āwhina ki te ārai atu i te HIV. Me tīmata te PrEP i roto i te 72 hāora o te whakaraeraetanga, ā, e wātea ana i tō tākuta, ngā taiwhanga ohotata me ngā whare hauora taihemahema hoki.
Ka taea e te hunga wero pūroi te ārai atu i te HIV mā te kore e tiri i ngā taputapu wero pūroi. Mō ētahi atu mōhiohio mō ngā ratonga whakawhiti ngira, tēnā haere ki te whārangi a te Kaupapa Whakawhiti Ngira o Aotearoa
Te whakamātautau mō te HIV
Ka pāngia koe ki te HIV ahakoa kāore ō tohumate.
Ki te rapu mēnā kua pāngia koe ki te HIV, me whakamātau tō toto mō te HIV.
He mea nui kia whakamatauria. Mēnā kua pāngia koe ki te HIV, mā te wawe o te tautohu, te wawe anō hoki o te tīmata ki te kai rongoā e noho ora ai koe. Ka taea e koe tētahi whakamātautau HIV i:
- tō kaiwhakarato hauora
- Whare haumanu o Sexual Wellbeing Aotearoa
- whare haumanu hauora taihemahema
- he rōpū HIV pēnei i te Burnett Foundation, Body Positive, te Positive Women Inc rānei
Ka tāpaetia ki ngā wāhine hapū katoa o Aotearoa ngā whakamātautau HIV hei wāhanga o ngā whakamātautau toto o te hapūtanga. Mēnā kei te hapū koe, ā, e pāngia ana ki te HIV, ka taea te kai rongoā hei whakaheke i te tūpono tukunga o te HIV ki tō pēpi.
Te maimoa i te HIV
Ahakoa kāore he rongoā taketake mō te HIV, tērā ētahi maimoatanga whaihua ki ngā rongoā antiretroviral. Ka mahi ēnei mā te aukati i te mahi tārua a te huaketo.
Ki te kainga e koe te rongoā i tautohua e tō kaiwhakarato hauora, ko te matapae ake ka roa, ka hauora hoki tō oranga.
Ka taea he mōhiohio anō mō ngā rongoā HIV ki te paetukutuku a te Burnett Foundation.
Te tiaki whaiaro me te HIV
He tino whakamataku te tautohu ki te HIV. Engari he mea nui te mahara ake, kei te wātea ngā maimoatanga kounga e ora tonu ai koe.
He mea nui hoki te rapu i te tautoko tika me te kimi i ngā kōrero katoa e taea ana mō te HIV, kia pai ai tō whakatau i ngā whakataunga pai mō tō oranga me tō maimoatanga.