Kutu Head lice (nits)

He ngāngara iti, papatahi hoki te kutu, he āhua 2 ki te 3 mm te roa. Ka noho ki te kiri o te upoko o te tangata, i te wāhi tipu o ngā makawe (kiri angaanga). Ka whakawhānau te kutu i ōna hua (riha) ki ngā aho makawe.

Ko te rapirapi, tohu rapirapi, kōpuku rānei he tohu pea o ngā kutu kei ō tamariki. Engari kāore ngā tamariki katoa e amuamu mō te mangeo o ō rātou upoko.

Ko te tohu matua o te kutu, ko te kite i ngā ngārara, riha rānei mā te āta kimi haere.

Ngā ngārara

He mā, he parauri, he hinauri rānei te kutu. Noho ai ngā kutu ki ngā makawe kei muri o te kakī, kei muri o ngā taringa rānei.

Ngā hua (riha)

Whānau ai i ngā kutu uwha te āhua 7 ki te 10 hua i ia pō. He iti, he mārō hoki ngā ua (pēnei me te tote), ā, he hinauri te tae o te nuinga. Ka waiho ngā hua kia tūtata ki te kiri angaanga, ā, ka tina ki ngā aho makawe. Kia paopao ake, he mā ngā pūkoro hua.

Hei te 9 rā ka paopao ngā hua, ā, ka ora te kutu mō te 40 rā.

Pā ai te kutu ki ngā tāngata katoa - kāore he aha o te mā, te paru rānei o ngā makawe o te tangata. Ka horapa ngā kutu mā te ngōki mai i ngā makawe o tētahi, ki ngā makawe o tētahi atu - arā, te hunga tūtata, pēnei i te whānau kotahi, ngā hoa kura rānei.

Ko tā te kutu:

• kāore e taea te peke, te rere, te kauhoe
• kāore ōna tū mate.

Ka noho ki te kiri angaanga i muri o te kaukau, te horoi, te uwhiuwhi rānei.

Me tirotiro te kiri angaanga i ia wiki mēnā he kutu, he riha rānei kei roto, inakoa rā:

• te wāhi o te tapa o ngā makawe i muri o te kakī
• i muri i ngā taringa
• i te pane o te upoko.

Ka taea hoki te whakamahi i te tikanga heru mākū ki te kimi kutu.

Ina kitea he kutu, he riha rānei, me kimi rongoā.

Mēnā he kutu āu

Mēnā he kutu ā te tamaiti, me kaua e haere ki te kura kia tīmata rawa te whakarongoā.

Ko ngā rongoā matū, te heru mākū rānei ngā tikanga matua o te whakakore i ngā kutu. Kōrero ki tō kēmehi, kaiwhakarato hauora, nēhi rānei mō ētahi tohutohu.

E kore te hopi makawe noa e patu i ngā kutu. Kaua e whakamahi i te rehu ngaro, kerehēni, ngā rongoā kararehe rānei, i te mea kei whara te tamaiti.

Ngā rongoā matū

Whakamahia ai e ngā rongoā matū tētahi hopi makawe motuhake hei patu i ngā kutu me ngā hua. Whāia ngā tohutohu kei runga i ngā tapanga o ngā rongoā matū.

Me tōai te tuku i te rongoā i ia 7 ki te 10 rā i muri o te tukunga tuatahi. Ko te tikanga o tēnei, he patu i ngā kutu i paopao mai i muri ake o te tuku rongoā tuatahi.

Te heru mākū

• Whakamākūhia ngā makawe me te kiri angaanga ki te hopi kōpēpē (kia ngāwari ake te kite i ngā kutu).
• Whakamahia he heru niho iti ki te kimi kutu me ngā riha, ā, ka herua ki waho. He pai ake te whakamahi heru niho iti maitai, tētahi heru kutu motuhake mai nō te kēmehi.
• Herua te roanga katoa o ngā makawe, mai i te kiri ki ngā moka. Me huri haere i te upoko, kia herua rā anō ngā makawe katoa.
• Ina kite koe i ngā kutu me ngā riha, horoia te heru mā te muku ki te rauangi, ki te pepa rānei, ā, ka ringihia ki te wai i mua o te whakamahi anō.
• Kia oti te heru i ngā makawe, me ringi ngā makawe ki te hopi kōpēpē.
• Ina kitea he kutu, he riha rānei, tōaitia ēnei mahi i ia rā mēnā e taea ana, ki te kore, he pai tonu kia mahia i ia 2 ki te 3 rā. Me mutu ki te kore e kitea e koe e kutu, he riha rānei mō te toru rā.

Tirohia ngā makawe o te hunga katoa o tō kāinga, kia rua ngā wā i te wiki mō te rua wiki, kia mātua wātea ai te katoa.

Kāore e taea te kaupare katoa i ngā kutu nā te mea e kitea nuitia ana. Engari tērā ētahi tikanga hei whai māhau hei aukati i te horapatanga o ngā kutu.

• Me parāhe ō makawe i ia rā. Ka āwhina pea tēnei ki te patu i ngā kutu, kia kore ai e whakawhānau.
• Kaua e tuku i tō parāhe, tō heru, tīpare, rīpene, here makawe, pōtae mārō, pōtae rānei ki tētahi atu — me kī ngā mea katoa ka pā ki te upoko.
• Me poto ngā makawe, me here rānei ngā makawe rōroa kia iti ake te tūpono pānga ki te kutu.
• Me whakairi ngā tamariki ō rātou kākahu ki tō rātou ake iringa i te kura.
• Me noho wehe ngā kākahu o ngā tamariki i te wā kei roto i ngā whare tīni kākahu.
• Ina pā tēnei mea te kutu ki tō whānau, me whakarongoā te whānau katoa i te wā kotahi.

Me whakamōhio te kura me ngā hoa tata mēnā kei te whakarongoātia tō tamaiti mō ngā kutu.